Εθνική Νομοθεσία

Ο Νόμος που διέπει την Αγορά Φυσικού Αερίου (ΦΑ) στη Κύπρο είναι ο περί Ρύθμισης της Αγοράς Φυσικού Αερίου Νόμος (Ν.183(I)/2004) (2004 μέχρι 2022). Ο εν λόγω Νόμος (Βασικός Νόμος) ψηφίστηκε αρχικά για σκοπούς εναρμόνισης της Κύπρου με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2003/55/ΕΚ, η οποία στη συνέχεια αντικαταστάθηκε με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2009/73/ΕΚ σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά φυσικού αερίου (στο εξής «Οδηγία»).

Βάσει των προνοιών του Νόμου, η Κύπρος λόγω της απουσίας διασυνδέσεων αερίου (διασυνοριακών αγωγών) με άλλα συστήματα φυσικού αερίου, θεωρείται απομονωμένη και αναδυόμενη αγορά φυσικού αερίου και ως εκ τούτου έχει τη δυνατότητα να παρεκκλίνει από την εφαρμογή των διατάξεων συγκεκριμένων Άρθρων της Οδηγίας 2009/73/ΕΚ.

Σύμφωνα με το άρθρο 49 της οδηγίας για το φυσικό αέριο (2009/73/ΕΚ), η Κύπρος, ως Κράτος Μέλος που δεν είναι άμεσα συνδεδεμένο με το διασυνδεδεμένο σύστημα οποιουδήποτε άλλου κράτους μέλους (και, ως εκ τούτου, με την εσωτερική αγορά της ΕΕ), μπορεί να παρεκκλίνει από ορισμένα άρθρα της οδηγίας, τα οποία περιλαμβάνουν: "Διαδικασία αδειοδότησης" (αδειοδότηση, άδειες κ.λπ.), "διαχωρισμός της μεταφοράς και του ΔΣΜ", ΔΣΔ, "Άνοιγμα της αγοράς και αμοιβαιότητα" ή/και "απευθείας γραμμές", πρόσβαση τρίτων). Σύμφωνα με την Οδηγία, οι εν λόγω παρεκκλίσεις θα λήξουν, μόλις η Κύπρος δεν θα μπορεί να χαρακτηριστεί ως απομονωμένη αγορά, δηλαδή όταν η Κύπρος θα διασυνδεθεί με την εσωτερική αγορά της ΕΕ.

Επιπλέον, το άρθρο 49 της εν λόγω οδηγίας προβλέπει ότι η Κύπρος έχει ονομαστικές παρεκκλίσεις από συγκεκριμένα άρθρα της οδηγίας όταν καταστεί αναδυόμενη αγορά, δηλαδή για περίοδο έως και 10 ετών από την πρώτη εμπορική προμήθεια της πρώτης μακροπρόθεσμης σύμβασης προμήθειας φυσικού αερίου. Οι παρεκκλίσεις αυτές προβλέφθηκαν ειδικά για την Κύπρο, προκειμένου να δοθεί επαρκής χρόνος για την ανάπτυξη της απαραίτητης υποδομής (υποδομή για την εισαγωγή φυσικού αερίου, δίκτυο μεταφοράς και άλλες εγκαταστάσεις) και για την ανάκτηση των αρχικών εντατικών κεφαλαιουχικών δαπανών σε ένα "προστατευμένο" περιβάλλον.

Η εθνική νομοθεσία για την εμπορική δραστηριότητα του Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου και του Φυσικού αερίου περιλαμβάνει και διέπεται πρωτίστως από τα εξής:

Τον περί της Αγοράς Φυσικού Αερίου Νόμο 2004-2022, ο οποίος έχει εναρμονίσει τις πρόνοιες της Οδηγίας 2009/73/ΕΚ

Τον περί Δημόσιας Επιχείρησης Φυσικού Αερίου Νόμος (Ν.140 (Ι) 2022, που ψηφίστηκε στις 28/07/2022.

• Τις Ρυθμιστικές Αποφάσεις της ΡΑΕΚ
• Τις Άδειες που εκδίδει η ΡΑΕΚ
• Τις Αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου
• Τους Κανόνες Προμήθειας
• Τους Κανόνες Διατίμησης (Κανονισμός)

Μπορείτε να δείτε το ενοποιημένο κείμενο του περί Ρύθμισης της Αγοράς Φυσικού Αερίου Νόμου (Ν.183(I)/2004) (2004 μέχρι 2022) εδώ

Μπορείτε να δείτε το κείμενο του περί Δημόσιας Επιχείρησης Φυσικού Αερίου (Ν.140 (Ι) 2022) εδώ

Βάσει των προνοιών του περί Δημόσιας Επιχείρησης Φυσικού Αερίου Νόμου (Ν.140 (Ι) 2022, στο εξής «ο περί ΔΕΦΑ Νόμος») ιδρύθηκε το νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου και σκοπός της ΔΕΦΑ Δημοσίου Δικαίου είναι η προμήθεια φυσικού αερίου στη Δημοκρατία, η διανομή και μεταφορά του εντός της Δημοκρατίας, καθώς και η ανάπτυξη, λειτουργία και διαχείριση όλων των αναγκαίων υποδομών για την άσκηση των καθηκόντων και αρμοδιοτήτων της. Μεταξύ άλλων στο Μέρος ΙΙ του περί ΔΕΦΑ Νόμου διευκρινίζεται ότι η ΔΕΦΑ δύναται να συνάπτει συμβάσεις, τις οποίες αναλαμβάνει η ΔΕΦΑ.

Στο Άρθρο 5, Παράγραφο (1) του περί ΔΕΦΑ Νόμου που αφορά τα Καθήκοντα και αρμοδιότητες της ΔΕΦΑ, αναφέρεται ότι «Τηρουμένων των διατάξεων του παρόντος Νόμου και του περί Ρύθμισης της Αγοράς Φυσικού Αερίου Νόμου, η ΔΕΦΑ δύναται να

(α) κατασκευάζει, εκμεταλλεύεται και διαχειρίζεται σύστημα διανομής, σύστημα μεταφοράς και σύστημα αποθήκευσης φυσικού αερίου∙

(β) διαχειρίζεται σύστημα υγροποιημένου φυσικού αερίου·

(γ) διαχειρίζεται συνδυασμένο σύστημα φυσικού αερίου·

(δ) προμηθεύει φυσικό αέριο προς διάθεσή του στην εγχώρια αγορά∙

(ε) προάγει και ενθαρρύνει τη χρήση του φυσικού αερίου∙

(στ) εκτελεί άλλες εργασίες ή δραστηριότητες συναφείς με την αγορά φυσικού αερίου. 

Αδειοδότηση της Δραστηριότητας της Προμήθειας (Supply Licence)

Η ΔΕΦΑ, βάσει αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου έχει καθοριστεί ως ο Αποκλειστικός Προμηθευτής ΥΦΑ στη Κυπριακή Δημοκρατία. Σε σχέση με τη δραστηριότητα της προμήθειας, η ΔΕΦΑ έχει υποβάλει αίτημα προς τη ΡΑΕΚ (αρχικά στις 31/03/2023 και εκ νέου στις 16/05/2023) και έχει λάβει τη σχετική Άδεια Προμήθειας από τη ΡΑΕΚ στις 25/08/2023.  Η ΔΕΦΑ καλείται επιπρόσθετα να εφαρμόσει συγκεκριμένους όρους σε σχέση με τις εμπορικές συμβάσεις τους οποίους έχει θέσει η ΡΑΕΚ στην Άδεια Προμήθειας.

Με βάση τις πρόνοιες της Άδειας Προμήθειας από τη ΡΑΕΚ, η ΔΕΦΑ είναι αρμόδια για τη σύναψη όλων των σχετικών συμβάσεων εισαγωγής φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένου του ΥΦΑ, καθώς και για όλες τις συμβάσεις προμήθειας φυσικού αερίου σε μη επιλέγοντες καταναλωτές όλων των κατηγοριών.

Οι Κανόνες Προμήθειας (ΡΑΕΚ)

Η ΔΕΦΑ ακολουθεί τις διατάξεις των Κανόνων Προμήθειας όπως αυτοί έχουν εκδοθεί από την ΡΑΕΚ. Με τους Κανόνες Προμήθειας ρυθμίζονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του προμηθευτή και των πελατών, τόσο κατά το στάδιο των διαπραγματεύσεων και της σύναψης της μεταξύ τους σύμβασης, όσο και κατά την εκπλήρωση των συμβατικών τους υποχρεώσεων κατά τα άρθρα 23 και 46 του Νόμου.

Μπορείτε να βρείτε το πλήρες κείμενο για τους Κανόνες Προμήθειας στην ιστοσελίδα της ΡΑΕΚ εδώ

Ρυθμιστική Απόφαση 01/2019 (ΚΔΠ 203/2019) - Δήλωση Ρυθμιστικής Πρακτικής και Μεθοδολογία Διατιμήσεων Φυσικού Αερίου

Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) ασκώντας τις εξουσίες που της παρέχει το άρθρο 7Α(1) των περί Ρύθμισης της Αγοράς Φυσικού Αερίου Νόμων του 2004 έως 2018, εξέδωσε τη Ρυθμιστική Απόφαση 01/2019 που αφορά τη Δήλωση Ρυθμιστικής Πρακτικής και Μεθοδολογία Διατιμήσεων Φυσικού Αερίου.

Μπορείτε να βρείτε το κείμενο των Κανονισμών Διατίμησης που περιλαμβάνουν τη Δήλωση Ρυθμιστικής Πρακτικής και Μεθοδολογία Διατιμήσεων Φυσικού Αερίου εδώ.

Eυθύνη της παράδοσης του φυσικού αερίου στην είσοδο της εγκατάστασης του κάθε καταναλωτή

Ο προµηθευτής θα έχει την ευθύνη της παράδοσης του φυσικού αερίου στην είσοδο της εγκατάστασης του κάθε καταναλωτή. Οι αντίστοιχες συµβάσεις προµήθειας θα ορίζουν τιµή, η οποία, για κάθε κατηγορία καταναλωτή, θα καλύπτει τόσο το κόστος προµήθειας της ποσότητας του φυσικού αερίου, όσο και το κόστος χρήσης των εγκαταστάσεων φυσικού αερίου, ενώ θα επιτρέπει στον προµηθευτή ένα εύλογο κέρδος.

Έγκριση της τελικής διατίμησης προμήθειας από τη ΡΑΕΚ

Η τελική διατίµηση προµήθειας σε κάθε κατηγορία καταναλωτή θα εγκρίνεται από τη ΡΑΕΚ, µετά από εισήγηση του προµηθευτή, σύµφωνα µε τα οριζόµενα στην παρούσα Δήλωση Ρυθµιστικής Πρακτικής και Μεθοδολογία Διατιµήσεων Φυσικού Αερίου.

Πρωταρχικοί στόχοι της ρύθµισης των διατιµήσεων είναι είναι η διευκόλυνση της εισαγωγής του φυσικού αερίου στο ενεργειακό µίγµα της Δηµοκρατίας, προς όφελος των καταναλωτών και του περιβάλλοντος, η µεγιστοποίηση της µακροχρόνιας ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονοµίας, η προστασία των συµφερόντων των καταναλωτών βραχυπρόθεσµα και µακροπρόθεσµα ενάντια στις τιµές που διαµορφώνονται σε µονοπωλιακή βάση, η εξυπηρέτηση των υποχρεώσεων δηµόσιας ωφέλειας, η εξασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασµού και η προώθηση ενεργειακά αποδοτικών και ποιοτικών υπηρεσιών που παρέχονται από τους κατόχους άδειας. Οι διατιµήσεις καθορίζονται στη βάση µίας µεθοδικής και συνεπούς εφαρµογής των αρχών που περιλαµβάνονται στην µεθοδολογία και οι προτάσεις και οι αποφάσεις των διατιµήσεων βασίζονται σε τεκµηριωµένα στοιχεία και διαµορφώνονται µετά από εµπεριστατωµένη διαβούλευση µε τα ενδιαφερόµενα µέρη.